Les montagnes serbes sarplaninac

LES MONTAGNES SERBES

OD SRPSKIH PLANINA

BORAVAK U SRBIJI 1989 GODINE

Prva etapa bio je te godine Beograd, moj rodni grad. To je grad nase mladosti, grad u kome smo oboje studirali, u kome smo doziveli nezaboravne trenutke i u kome su ostali svi nasi prijatelji. Beograd je grad star oko 2000 godina, ali posto je tokom vekova uvek bio meta osvajaca, posto je vise puta bio spaljen i bombardovan, u njemu skoro da nema zdanja starijeg od 100 godina. Njegova sudbina nije bila takva zato sto je grad beo i lep, vec zbog njegovog vaznog strategiskog polozaja. Beograd su prvi podigli Kelti, zvao se tada Singidun, zatim je bio rimski sa imenom Singidunum, zatim je bio pod turskom okupacijom citavih 250 godina. Samo su njegovi stanovnici slovenskog porekla vec mnogo vekova. Setati po ulicama, po parkovima, posetiti izlozbe, muzeje, ici u restorane, to nas uvek privlaci. Evo nekoliko fotografija koje ce vam docarati kakav divan polozaj ima taj grad, koji se nalazi na uscu dveju velikih reka : Dunava i Save.

Bas na mestu koje dominira usce Save u Dunav, Turci su na temeljima rimske tvrdjave podigli drugu : Kalemegdan. U zidinama te tvrdjave nalazi se divan park, jedna lepa, pravoslavna crkva, vise spomenika, tereni za tenis. Na fotografijama mozete videti spomenik pobedniku, delo vajara Mestrovica. Sa Kalemegdana je predivan pogled na dve reke i na Novi Beograd.

Druge fotografije pokazuju vam Sabornu crkvu, to je nasa katedrala, Nacionalni muzej sa spomenikom Kneza Mihajla Obrenovica na konju,


Skupstinu, ciji ulaz krase dva spomenika koji pretstavljaju konje («Igrali se vrani konji»), rad poznatog vajara Tome Rosandica, crkvu Sv. Marka. U jednom drugom kraju grada mozete da otkrijete zgradu zidanu 1823 godine u orijentalnom stilu u kojoj je poznati erstoran «?»

Za vreme naseg boravka isli smo, naravno, da posetimo i Sarplanince. Najpre smo se zaustavili u Jagodini. Tu smo posetili G. Draskovic Slavka cija je kuja Ajsa dobila CAC na nedavnoj niskoj izlozbi. Ajsa je imala jedan nedostatak, malo usku lobanju, ali to je bio nedostatak mladosti.

Posto smo videli Ajsu, uputili smo se kuci naivnog slikara Dobrosava Milojevica i sklopili poznanstvo. Mozete se diviti njegovim platnima. Dobrosav je rodjen u selu blizu Jagodine 1948. On je zemljoradnik. Na njegovim platnima jedan dogadjaj cini uvek deo pejzaza, bilo da se radi o oranju njive, o zetvi, o seoskoj igranci, o cuvanju koza ili o radu u polju. On je tipicni slikar vodjen instinktom.

Posto smo se divili njegovim uljima, odveo nas je kod njegove koleginice, Dragice Gajic, drugog talentovanog naivnog slikara iz lokalne skole naivnih umetnika. Fotografisali smo i njene slike .

Zatim je sledila poseta braci Nikolic i jednom mladom talentu, slikaru-zemljoradniku Jovanovic Ljubisi-Kene. Vratili smo se sa nekoliko slika svakoga od njih. Naivno slikarstvo je vrlo razvijeno i poznato u Jugoslaviji. Prvi takav umetnik, vrlo poznat u ovome kraju bio je Janko Brasic, koji je osnovao Oparicku skolu naivnog slikarstva. Skoro u isto vreme u Hrvatskoj se radja takva skola u Hlebinama, njeni osnivaci su divni slikari Franjo Mraz i Ivan Generalic. Sledecih godina pojavljuje se veliki broj poznatih slikara u okolini Jagodine, narocito posle osnivanja Galerije samoukih slikara. Da spomenem pojavu drugih skola naivaca, onu slikara slovackog porekla u Kovacici i onu naivnih slikarki rumunskog porekla u Uzdinu. Postoji i jedna skola naivaca u Sloveniji.

Sledeca etapa bila je Velika Plana, poseta nasem prijatelju, sudiji i odgajivacu Sarplaninaca, Bratimiru Bjelici. Prijem je bio neobicno srdacan. Samo Srbi i Crnogorci znaju tako da primaju.Vrlo ponosan, Bjelica nam je pokazao svog etalona, sampiona Jugoslavije, starog 3 godine i 9 puta BOB, Dingo-Bena.

Pas nam se dopao zbog glave, zbog snaznog kostura, narocito zbog mocnih sapa, zbog pokretljivost i karaktera. Bjelica je naglasavao da je njegov pas dosta agresivan i da mu stranac ne moze da pridje. Stanoje ga je zamolio da mu da parcence hleba i da pusti Dingo-Bena sa povodnika. Bjelica je pustio psa i ovaj se je priblizio i mirno prihvatio pruzeni hleb. Ja mislim da mu Bjelica nikada ovo nije oprostio, jer jugoslovenski odgajivaci vole da pokazuju agresivne pse.
Oprostili smo se od simpaticne familije Bjelica i vratili se u Beograd.

Poslednja poseta Sarplaninaca bila je kod veterinara i odgajivaca Stevana Filipovica-Zuce u Zemunu. Zemun je grad blizu Beograda, situiran na Dunavu. U istoriji je cesto bio pod austrougarskom okupacijom. Zuca je imao nekoliko sarplaninaca. Najvise su nam se dopali Marko i njegova cerka Gea. Marko je bio snazan pas, visok oko 72 cm. Imao je lepu, mocnu glavu, dobru konstrukciju i bio je gvozdeno siv.
Gea je bila vrlo mlada i isto toliko snazna i visoka kao Marko. Majka joj je bila Agata, ista kombinacija kao Dimitri uvezen u Francusku, parenjak koga je dosta koristio G. Millet u odgajivacnici Boruies de Yakoubia.

Vratili smo se u Belgiju puni lepih utisaka i uspomena sa brojnim fotografijama.